این که، براساس آمار، سالانه 9 میلیون نفر در جهان بر اثر تاثیرات مستقیم آلودگی محیط زیست جان خود را از دست می‌دهند، واقعیت نگران‌کننده‌ای است. اما به نظر می‌رسد جهان درحال آماده کردن خود برای مقابله با این پدیده است. ظاهرا روزی نیست که خبر جدیدی در مورد نوآوری‌های محیط زیستی منتشر نشود، اما برای اطمینان از این که نسل‌های آینده، زمینی امن و سالم برای زندگی خواهند داشت هنوز راه زیادی در پیش است. خبرهای زیر از جمله خبرهای خوش محیط زیستی هستند که امیدواری‌هایی برای آینده زمین ایجاد می‌کنند.
سطل زباله دریایی، آلاینده‌ها را از اقیانوس‌ها پاک می‌کند
مشکلی که پلاستیک در محیط زیست ایجاد می‌کند این است که تجزیه آن می‌تواند تا هزار سال به طول بینجامد. در حال حاضر انسان‌ها سالانه حدود 300 میلیون تن پلاستیک تولید می‌کنند و بخش عمده این میزان را پلاستیک‌های یکبار مصرف تشکیل می‌دهند. هر سال حداقل هشت میلیون تن پلاستیک از اقیانوس‌های جهان سر درمی‌آورند و هیچ نشانه‌ای هم از این که این روند در آینده نزدیک کاهش پیدا کند وجود ندارد. یک سازمان مستقر در انگلستان در تلاش برای مقابله با این مشکل، اقدام به اجرای پروژه سطل زباله دریایی (Sea bin) کرده است. سطل زباله دریایی دستگاهی است که زباله‌های پلاستیکی در هر اندازه‌ای را از اقیانوس جمع‌آوری می‌کند. این دستگاه حتی می‌تواند روغن‌های شناور روی سطح آب اقیانوس را نیز جمع‌آوری کند. اولین دستگاه سطل زباله دریایی در بندر پورتزموث انگلستان نصب شده است. سطل زباله دریایی به اندازه یک سطل زباله است و از یک شبکه فیبری بزرگ ساخته شده است. این سطل که به یک پمپ در کناره اسکله متصل می‌شود، جریان آبی ایجاد می‌کند که هر زباله‌ای حتی زباله‌های به اندازه دو میلی‌متر را که در اطرافش وجود داشته باشند به داخل خود می‌کشد. سازندگان سطل زباله دریایی می‌گویند هر دستگاه می‌تواند حدود 5/1کیلوگرم زباله را به طور روزانه جمع‌آوری کرده و 12 کیلوگرم زباله را تا زمان پر شدن در خود جای دهد. این مقدار، معادل 20 هزار بطری پلاستیکی یا 83 هزار پاکت پلاستیکی در هر سال است. اکنون پروژه سطل زباله دریایی در بسیاری از مناطق جهان ازجمله در بندر آدریانوی اسپانیا و بندر هلسینکی فنلاند در حال اجراست. این دستگاه، با قیمت حدود 4000 دلار به طور رسمی به‌فروش می‌رسد.
اولین کشور در جهان «کربن منفی» می‌شود
در کشور کوچک بوتان در منطقه هیمالیا، دی‌اکسیدکربنی که از بین می‌رود بسیار بیشتر از دی‌اکسیدکربنی است که تولید می‌شود. این کشور سلطنتی هیمالیایی، میزان کربن موجود در جو را به صفر و حتی زیر صفر رسانده و سایر کشورها را نیز تحت تاثیر قرارداده است. بوتان اولین کشور (و تنها) کشور کربن منفی در جهان است. این شاهکار باور نکردنی در واقع محصول جانبی سیاست ملی کشور بوتان است و در راستای بخشی از تلاش این کشور برای تبدیل بوتان به شادترین کشور جهان ارزیابی می‌شود. دولت این کشور براساس چهار اصل، طرح خوشبختی ملی ناب خود را پیاده کرده‌است: توسعه پایدار، محافظت از محیط زیست، حفظ فرهنگ و اداره درست کشور.
به عنوان نمونه‌ای از این سیاست‌های سبز، قانون اساسی بوتان ایجاب می‌کند همواره 60 درصد از زمین‌ها به صورت جنگل باقی بمانند. یکی دیگر از دلایل موفقیت این کشور در حفظ محیط زیست، گردشگری کنترل شده است تا آسیب به محیط‌زیست به کمترین میزان ممکن کاهش یابد. گردشگران هنگام بازدید از بوتان هزینه‌ای را بابت توسعه پایدار پرداخت می‌کنند. پروژه‌های جنگل‌سازی انبوه نیز به میزان زیادی به توانایی بوتان در کاهش سطح کربن کمک کرده‌اند، اما رهبران این کشور حتی از این هم بلندپروازتر هستند و قصد دارند تولید مواد غذایی در این کشور را تا سال 1399/ 2020، صد در صد ارگانیک کنند و تولید گازهای گلخانه‌ای و زباله را نیز تا سال 1409/ 2030 به صفر برسانند. همچنین، به عنوان یک اقدام قابل توجه دیگر، همه خودروها در کشور بوتان در آینده نزدیک قرار است الکتریکی شوند.
فناوری‌ای که پلاستیک را به نفت تبدیل می‌کند
مسئولان اجرایی یک شرکت بازیافت و تیمی از مهندسان، فناوری جدیدی ارائه کرده‌اند که زباله‌های پلاستیکی را به نفت تبدیل می‌کند. آدریان گریفیث از شرکت انگلیسی فناوری‌های بازیافت، با استفاده از دستگاهی به اندازه یک زمین تنیس در یک مرکز بازیافت در غرب لندن، انواع ضایعات پلاستیکی از جمله پلاستیک‌های به کار رفته در بسته‌بندی‌ها و همچنین انواع ابزارهای الکترونیک پلاستیکی را شکسته و آنها را به مواد قابل استفاده یا روغن و نفت خامی که قابلیت تولید انرژی دارد، تبدیل می‌کنند. بر اساس گزارش بلومبرگ، این دستگاه، زباله‌ها را تا 932 درجه فارنهایت (500 درجه سانتی‌گراد) حرارت می‌دهد. تحت این درجه حرارت، ضایعاتی که به مایع تبدیل شده‌اند، بخار می‌شوند. سپس این بخار، سرد شده و از آن برای ساخت سه محصول متفاوت استفاده می‌شود: سوختی که می‌تواند به شرکت‌های پتروشیمی فروخته شود؛ یک ماده موم مانند شبیه به سوخت موتور کشتی و موم قهوه‌ای رنگی که در ساخت واکس کفش یا لوازم آرایشی به کار می‌رود. تکنیک پیرولیز یا آتشکافت به کارگرفته شده در این دستگاه، مجموعه ضایعات پلاستیکی را به اجزای ریزتری می‌شکند. این اجزا می‌توانند به نفتی تبدیل شوند که دانشگاه وارویک انگلستان آن را پلکس (Plaxx) نامگذاری کرده است. مهندسان این دانشگاه که این فناوری را ابداع کرده‌اند درحال کار با فناوری‌های بازیافت برای اجرایی کردن آن هستند.
فناوری پیشرفته برای شیرین‌کردن آب اقیانوس‌ها
درست است که در حال حاضر امکان تبدیل آب اقیانوس‌ها به آب آشامیدنی در مقیاس صنعتی در کارخانه‌های آب‌شیرین‌کن فراهم شده است، اما این کارخانه‌ها اغلب هزینه‌بر هستند و می‌توانند به محیط‌زیست آسیب برسانند. کارخانه‌های آب‌شیرین‌کن گازهای گلخانه‌ای تولید کرده و مقادیر زیادی انرژی مصرف می‌کنند. این کارخانه‌ها همچنین به زندگی دریایی آسیب می‌رسانند.
به عنوان یک نقطه عطف عمده در فناوری شیرین‌سازی آب، محققان دانشگاه منچستر انگلیس بتازگی موفق به ساخت دستگاه تصفیه‌کننده‌ای از جنس گرافین شده‌اند که با مصرف انرژی کمتر، نمک را مستقیما از آب دریا تصفیه می‌کند. این تکنیک که درحال حاضر هنوز به آزمایشگاه محدود است، نشان می‌دهد چگونه روزی خواهیم توانست بسرعت و به آسانی یکی از فراوان‌ترین منابع زمین یعنی آب دریا را به شکل کارآمدی به یکی از کمیاب‌ترین منابع، یعنی آب نوشیدنی سالم تبدیل کنیم. پیشرفت جدید، می‌تواند با متحول کردن فناوری تصفیه آب به تامین آب آشامیدنی که یک منبع کمیاب در بسیاری از کشورهاست کمک کند.
براساس پیش‌بینی سازمان ملل کمتر از یک دهه دیگر یعنی تا سال 1404/ 2025، تقریبا 14درصد از مردم در سراسر جهان به منابع آب کافی در مناطقی که در آن ساکن هستند دسترسی نخواهند داشت.
پهپاد هایی که گرده افشانی می‌کنند
بسیاری از مواد غذایی مصرفی طبیعی روزانه ما (مانند سیب، هویج، شکلات و حتی قهوه) به گرده افشانی متکی هستند؛ فرآیندی که باعث تولید مثل گیاهان می‌شود. درحقیقت 75 درصد از محصولات طبیعی در سراسر جهان به کمک گرده‌افشانانی مانند زنبور و پروانه تولید می‌شوند. با این حال، بر اساس گزارش سازمان ملل، 40درصد این گرده‌افشان‌های طبیعت در سراسر جهان در معرض انقراض قرار دارند. آیا مینی پهپادها می‌توانند این شکاف را پر کنند؟ در پاسخ به این پرسش، محققان ژاپنی پهپاد کوچک آنلاینی به اندازه یک مرغ مگس‌خوار طراحی کرده‌اند که دارای چهار تیغه چرخشی و نوارهای پرزداری از جنس موی دم اسب است که با ژل چسبناکی پوشیده شده‌اند. پس از تمرینات کافی، دانشمندان قادر به کنترل از راه دور این ربات برای انتقال گرده‌ها از یک گل به گل دیگر خواهند بود. این پهپادها نیاز به کنترل از سوی انسان دارند و نمی‌توانند جایگزین حرکت دسته‌جمعی زنبورها شوند. به گفته‌ای جیرو میاکو مدیر ژاپنی این پروژه با افزودن سیستم جی‌پی‌اس، دوربین پیشرفته با شفافیت بالاتر و هوش مصنوعی می‌توان دقت و میزان گرده‌افشانی را بالاتر برد. درنهایت در آینده‌ای نه‌چندان دور، شاهد ساخت زنبورهای مصنوعی پهپادی مانند خواهیم بود که می‌توانند گرده‌افشانی کرده و از نابودی بسیاری از محصولات طبیعی جلوگیری کنند.