این ایده که در نگاه نخست، عجیب وغریب به‌نظر می‌رسد، بی‌تردید کارکرد خوشایند فناوری مدرن را نمایش می‌دهد. از سوی دیگر دانشمندان ظرفیت‌های بالقوه را بررسی نموده و در حال حاضر راه‌حل‌های متعددی پیاده‌سازی شده است.
مطمئنا این فناوری سودمند و احتمالا بشردوستانه خواهد بود
دنیای ما با فناوری عجین شده و گاها از این موضوع به‌شدت متاثر می‌شود. بسیاری از طرفداران به‌حدی از برندهای موردعلاقه خود دفاع می‌کنند که این موضوع حتی نگرانی برخی از جامعه‌شناسان را نیز برمی‌انگیزد. انتشار مقاله‌ای در سال 1994 نشان می‌دهد که این پدیده چیز جدیدی نبوده و قدرت بازاریابی را در حالت خام نمایش خواهد داد. چنین موضوعی حقیقتا شگفت‌انگیز نیست، زیرا نسل‌های فعلی در عصر فناوری متولد شده‌اند و حتی بدون درک مفهوم تکنولوژی از آن بهره می‌گیرند.
این مساله نگران‌کننده است و افراد علاقه‌مند به حوزه فناوری تمایل دارند به استدلال‌هایی مشابه متوسل شوند: “کمپانی‌های فناوری به هیچ چیزی جز خودشان علاقه ندارند”، “آن‌ها برخلاف ادعای خود مایل نیستند به کاربران کمک کنند و صرفا با گمراه نمودن آن‌ها می‌خواهند افراد را تحت سیطره خود نگاه دارند”. چنین نکاتی که عموما مبنای مناسبی دارند کماکان بایستی مدنظر قرار گیرند. بسیاری از کمپانی‌های فناوری شناخته‌شده مشغول گشودن افق‌های علمی جدیدی هستند و اگرچه علاقه‌مندی آن‌ها به حوزه پزشکی کاملا بشردوستانه نیست؛ اما به‌هرحال این موضوع واقعیت داشته و می‌تواند به خلق تفاوت منجر شود.
توسعه موقعیت‌‌هایی که پزشکی، جایگاه خود را در آن‌ها پیدا می‌کند
هوش مصنوعی در سطحی فراتر از کلیه فناوری‌ها قرار می‌گیرد. بنابراین توجه غول‌های فناوری به این مقوله ابدا تعجب‌آور نیست. شرکت آمازون قسمت 1492 خود را راه‌اندازی کرد. این واحد به ابزارهای مرتبط با حوزه سلامت که با قابلیت یادگیری ماشینی کار می‌کنند، اختصاص یافته است. اگر پیرامون این شیوه نام‌گذاری دچار ابهام شده‌اید، در این‌صورت بایستی خاطرنشان کرد که آمازون به مقوله سلامت دیجیتالی همانند کشف قاره‌ای جدید نگاه می‌کند؛ همان‌طور که کریستف کلمب در سال 1492 چنین اقدامی را انجام داد. البته شرکت گوگل آلفابت نیز چنین فناوری‌هایی را تحت نظر دارد و پیش‌تر نیز در این زمینه تلاش‌هایی داشته است. از سوی دیگر فیس‌بوک نیز با رفتار بلندپروازانه خود می‌خواهد کلیه بیماری‌ها را تا سال 2100 ریشه‌کن نماید. مایکروسافت حتی ایده بزرگ‌تری را در سر می‌پروراند و قصد دارد تا سال 2026، بیماری سرطان را شکست دهد.
فراتر از جاه‌طلبی‌های احتمالا خوش‌بینانه این شرکت‌ها، تلاش برای فهم چگونگی ایجاد انقلاب پزشکی توسط هوش مصنوعی اقدام جالبی خواهد بود. هوش مصنوعی طی سالیان اخیر به شدت پیشرفت کرده است. آیا سال 1997 را به‌خاطر دارید؟ زمانی‌که پایت هات، متخصص فیزیک نجومی اعلام کرد که 100 سال دیگر یک ماشین می‌تواند انسان را در بازی Go مغلوب نماید. در سال 2017 برنامه AlphaGo توسط کمپانی DeepMind (یکی از شرکت‌های تابع گوگل) ساخته شد و توانست قهرمان جهان در این بازی را مغلوب کند.
انقلاب هوش مصنوعی بسیار فراتر از صرفا یک بازی است. این فناوری به منظور پیش‌بینی کلیه سناریوهای ممکن نیازمند پایگاه‌داده عظیمی است که اکنون به لطف مفهوم یادگیری ماشینی تامین می‌شود. دسترسی هوش مصنوعی به داده‌های بیش‌تر می‌تواند کارآمدی آن‌را افزایش دهد. به‌طور خلاصه این فناوری همانند یک انسان عمل می‌کند؛ زیرا توانایی‌های عکس‌العمل ماشین به سطح دانش آن بستگی خواهد داشت، اما عملکرد ماشین بسیار سریع‌تر است.
موارد کاربرد هوش مصنوعی
سرعت محاسبات و دقت پردازش حجم بالایی از داده‌ها توسط ماشین می‌توانند به‌عنوان دارایی‌های حیاتی در پزشکی محسوب شوند. با این‌حال قرار نیست ماشین‌ها جایگزین تشخیص‌های پزشکی شوند؛ بلکه آن‌ها را تکمیل می‌کنند. لوران کلوزر، مدیر واحد عمومی شرکت مایکروسافت توضیح داد که: “98 درصد بیماری‌های امروز قابل‌علاج هستند. هوش مصنوعی امکان تعویض داروها با نمونه‌های پیش‌گیرانه‌تر را فراهم خواهد کرد.” به عقیده وی، قدرت هوش مصنوعی بیش از آن‌که بر حل مشکلات متکی باشد، بر پیش‌بینی زودهنگام آن‌ها تکیه دارد.
بی‌تردید بیش‌ترین علاقه‌مندی وی به مرض واقعی عصر مدرن یعنی سرطان مربوط می‌شود. توانایی‌های ادراکی و تشخیصی هوش مصنوعی، اتخاذ تصمیماتی را امکان‌پذیر می‌کند که در کنار یک تصمیم پزشکی می‌تواند به تشخیص بیماری‌ها در مراحل اولیه منجر شود. این موضوع بدان معناست که آنکولوژی احتمالا یکی از حوزه‌های کاربری هوش مصنوعی در پزشکی خواهد بود؛ زیرا در این مقوله، تشخیص نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. هوش مصنوعی در چین توسعه یافته و عملکرد آن در زمینه تشخیص تومورها بعضا نسبت به یک تیم 15 نفره از پزشکان نیز مناسب‌تر است. همچنین بایستی به الگوریتم تحلیل‌گر شبکیه گوگل نیز اشاره کرد که با یک اسکن ساده از چشم، اطلاعات فراوانی پیرامون وضعیت سلامتی بیماران ارایه نموده و سکته‌های مغزی احتمالی را پیش‌بینی می‌کند.
شرکت DeepMind که صورت قدرتمندی از هوش مصنوعی را برای بازی Go ابداع کرد، هدف بسیار پر زرق‌وبرقی را در ذهن دارد و به‌دنبال استفاده از هوش مصنوعی جهت کاهش تعداد مرگ‌ومیر در بیمارستان‌ها از طریق محدود نمودن خطاهای انسانی ایجاد شده توسط پزشکان است. هوش مصنوعی با دسترسی به اطلاعات بیماران و تحلیل کلیه داده‌های انباشته شده (نظیر سوابق درمانی، سن و آخرین عمل جراحی) قادر خواهد بود تا ابتلا یا عدم ابتلای بیماران به یک مشکل در آینده را تعیین نماید.
بسیاری از شرکت‌های بزرگ و کوچک این موضوع را پیگیری می‌کنند. در حال حاضر به‌طور عمومی و در سطوح کم‌تر تخصصی، ایده‌های متعددی قابل‌دسترس است. به‌عنوان مثال Babylon Health یک اپلیکیشن مشاوره آنلاین به‌شمار می‌رود. کمپانی انگلیسی برای دستیابی به قوه تشخیص به‌سختی روی هوش مصنوعی کار می‌کند. سازمان بهداشت عمومی بریتانیا (NHS) برای تست این برنامه به‌عنوان جایگزین NHS 111 (شماره خط امدادی که به فوریت‌های پزشکی انگلستان اختصاص یافته است) متقاعد شده است. گزارش شده که این اپلیکیشن به نرخ موفقیت 92 درصدی دست یافته که در مقایسه با نرخ موفقیت 82 و 77 درصدی پزشکان و پرستاران چشم‌گیرتر است.
لزوم رویکرد محتاطانه
با توجه به همراهی پیوسته فناوری با ما همواره یک پرسش در ذهن مطرح می‌شود: آیا ماشین‌ها نهایتا جایگزین انسان‌ها خواهند شد؟ این پدیده یقینا امکان‌پذیر است؛ اما در آینده‌ای نزدیک رخ نخواهد داد. فناوری‌های پزشکی مرتبط با هوش مصنوعی بر درک مشکلات، تشخیص ناهنجاری‌ها و احتمالا تحلیل راه‌حل‌ها تمرکز دارند. این ابزارها ایجادکننده یک تشخیص مکمل هستند و هدف آن‌ها، مشاهده مواردی است که داروها به‌خودی‌خود آن‌ها را نادیده می‌گیرند. آینده چگونگی سیر تکاملی این وضعیت را به ما نشان خواهد داد.
مشکل دیگری نیز وجود دارد که کمی هشداردهنده‌تر است. کمپانی‌های دیجیتالی به تدریج کنترل بازارهای جدید را در دست می‌گیرند. آیا نهایتا شاهد ساخت بیمارستان‌های گوگل یا کلینیک‌های فیس‌بوک خواهیم بود؟ آیا به بیماران یک شناسه تبلیغاتی به‌صورت خودکار اختصاص خواهد یافت؟