جعبه‌های مستطیلی شکلی که فضای میز کار شما را اشغال می‌کنند، اکنون و از زمان آغاز فروش لپ‌تاپ‌ها، با افت میزان محبوبیت مواجه شده و کامپیوترهای همراه از PCها پیشی گرفته‌اند. به لطف جریان تقریبا ثابت نوآوری‌ها، لپ‌تاپ‌ها بیش از پیش باریک‌تر و سبک‌تر شده‌اند؛ در حالی‌که سخت‌افزار داخلی آن‌ها قدرتمندتر و شارژدهی باتری آن‌ها نیز طولانی‌تر شده است.
ساخت یک کامپیوتر قدرتمند و قابل‌حمل به هیچ عنوان موضوعیت ندارد و در این مقاله قصد داریم تا با مطالعه تاریخچه توسعه لپ‌تاپ‌ها به بررسی تحولات کلیدی این صنعت و چگونگی تاثیرگذاری ماشین‌های اولیه بر لپ‌تاپ‌های امروزی بپردازیم.
بسیاری از افراد Osborne 1 را به‌عنوان اولین لپ‌تاپ جهان در نظر می‌گیرند. این محصول در سال 1981 توسط کمپانی اسبورن کامپیوتر عرضه شد. اسبورن 1 مجهز به یک نمایشگر 5 اینچی، 2 عدد فلاپی درایو، 1 مودم، باتری و یک صفحه‌کلید ساخته شده به‌صورت یکپارچه بود. این دستگاه با وجود ابعادی بزرگ و حجیم، 11 کیلوگرم وزن داشت که این میزان تنها از مجموع وزن 5 مک‌بوک پرو بیش‌تر است. این کامپیوتر اولیه هنوز دارای برخی ویژگی‌های شاخص لپ‌تاپ‌ها است. متاسفانه اسبورن 1، محصول موفقی نبود؛ اما ظرفیت‌های بالقوه یک کامپیوترشخصی قابل‌حمل را به نمایش گذاشت و با وجود آن، افراد برای نخستین بار توانستند کامپیوترهای خود را حمل نموده و هنگام سفر با آن‌ها کار کنند. این کامپیوتر در زمان عرضه خود، قیمتی معادل 1795 دلار داشت که بر مبنای پول امروزی حدودا برابر با 5000 دلار (4000 پوند یا 7000 دلار استرالیا) است.
سال 1983: Grid Compass 1101؛ نخستین لپ‌تاپ کشویی جهان
گرید کمپاس 1101، نخستین لپ‌تاپ قابل‌حملی بود که حقیقتا ظاهری همانند یک لپ‌تاپ داشت. این گجت در سال 1983 عرضه شد و از طراحی کشویی برخوردار بود. با بسته شدن دستگاه، نمایشگر آن در مقابل صفحه‌کلید و به سمت بالا خم می‌شد. این نوآوری جالب‌توجه بدان معناست که حمل‌ونقل گرید کمپاس 1101 با سهولت بیش‌تری امکان‌پذیر بوده و در عین‌حال از نمایشگر و صفحه‌کلید دستگاه نیز محافظت می‌شود.
طراحی موفق و تاثیرگذار این محصول تا امروز به قوت خود باقی‌مانده است و اگرچه گرید کمپاس 1101 مشخصا به‌دلیل قیمت بالای حدودا 10 هزار دلاری (به پول امروزی تقریبا معادل با 25 هزار دلار/ 20 هزار پوند/ 35 هزار دلار استرالیا) خود، موفقیت بزرگی محسوب نمی‌شد؛ اما پتنت‌های ثبت‌شده بر روی بسیاری از نوآوری‌های این لپ‌تاپ، درآمد چشم‌گیری را عاید شرکت GRID Systems نمود.
تا این زمان، لپ‌تاپ‌های اولیه گاها تحت عنوان “اسباب قابل‌حمل” نام‌گذاری می‌شدند و دلیل این امر، قابلیت حمل‌پذیری بیش‌تر آن‌ها نسبت به یک PC معمولی بود. اما این لپ‌تاپ‌ها همچنان بزرگ و حجیم بودند و جابه‌جایی آن‌ها کار آسانی نبود.
با این‌حال کامپیوترهای کامپک LTE و کامپک LTE 286 در سال 1989 عرضه شدند. این محصولات عموما نخستین کامپیوترهای شخصی نوت‌بوک محسوب می‌شدند؛ زیرا ابعاد آن‌ها حدودا معادل با یک صفحه دفترچه یادداشت بود. حمل‌ونقل این لپ‌تاپ‌های کوچک‌تر، آسان‌تر بود و این موضوع موجب افزایش محبوبیت آن‌ها در میان افراد علاقه‌مند به سفرهای فراوان شد. بعلاوه این 2 گجت، نخستین لپ‌تاپ‌های مجهز به یک هارد درایو داخلی و فلاپی دیسک درایو بودند و در نتیجه حتی کارآیی و تطبیق‌پذیری بیش‌تری داشتند. هارد درایو موجود در کامپک LTE دارای 20 مگابایت فضای ذخیره‌سازی بود؛ در حالی‌که در کامپک LTE 286، این ظرفیت 2 برابر شد.
سال 1989: مکینتاش پرتابل؛ نخستین لپ‌تاپ اپلدر سال 1989 شاهد عرضه نخستین دستگاه لپ‌تاپ از سوی اپل بودیم. اگرچه این لپ‌تاپ به اندازه نوت‌بوک کامپک LTE، کوچک یا قابل‌حمل نبود؛ اما از باتری با طول عمر بسیار مناسب و نمایشگری معقول بهره‌مند بود. مک‌بوک‌های مدرن نیز همچنان به‌دلیل برخورداری از این ویژگی‌ها مشهور هستند.
مکینتاش پرتابل با توجه به ابعاد و وزن خود، دستگاه محبوبی نبود؛ اما رقبا را برای عرضه لپ‌تاپ‌های سازگار با مک که قابلیت حمل‌پذیری بیش‌تری داشتند، تحت فشار قرار داد. این روزها عجیب خواهد بود که تصور کنیم شرکت دیگری جز اپل، سخت‌افزار کامپیوترهای مک را تولید نماید.
در سال 1991 شرکت اپل سری لپ‌تاپ‌های پاوربوک شامل مدل‌های پاوربوک 100، پاوربوک 140 و پاوربوک 170 را عرضه کرد که این محصولات در مقایسه با تلاش‌های قبلی کمپانی جهت ساخت یک کامپیوترشخصی قابل‌حمل به موفقیت بیش‌تری دست یافتند. سری پاوربوک الهام‌بخش تعدادی از ویژگی‌های انقلابی بودند و این مشخصه‌ها به مبانی طراحی لپ‌تاپ‌های مدرن تبدیل شدند. به‌عنوان مثال، صفحه‌کلید در سمت پشتی نیمه تحتانی لپ‌تاپ قرار داشت و این موضوع، فضای لازم برای استراحت کف دست و ترک‌بال در قسمت جلویی دستگاه را فراهم می‌کرد. تا آن لحظه اکثر لپ‌تاپ‌ها مجهز به کیبوردی در جلوی دستگاه بودند و در بخش پشتی لپ‌تاپ نیز فضایی برای کارت‌های مرجع کلید عمل و دستورالعمل‌ها تعبیه شده بود.
وجود ترک‌پد نیز جالب‌توجه بود؛ زیرا روش آسانی را برای کنترل یک دستگاه اشاره‌گر ارایه می‌کرد. با حرکت سیستم‌عامل‌ها از رابط‌های خط فرمان صرفا مبتنی بر متن به‌سوی رابط‌های کاربری گرافیکی، این دستگاه‌های اشاره‌گر نقشی محوری ایفا می‌کنند.
سری پاوربوک اپل از محبوبیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بودند و دستگاه‌های پاوربوک در طول سالیان متمادی، ویژگی‌های نوآورانه‌تری را به ارمغان آوردند و اکنون شاهد حضور این قابلیت‌ها در لپ‌تاپ‌ها هستیم. در سال 1994 سری پاوربوک 500، نخستین لپ‌تاپ مجهز به یک تاچ‌پد واقعی بود و برای اولین بار از یک آداپتور شبکه اترنت داخلی بهره گرفت.
در سال 1992 کمپانی IBM نخستین لپ‌تاپ‌های ThinkPad خود شامل مدل‌های 700، 700c و 700t را عرضه کرد. این گجت‌ها به همراه سری پاوربوک 100 اپل می‌توانند به‌عنوان نمونه‌هایی از نخستین لپ‌تاپ‌های مدرن در نظر گرفته شوند؛ محصولاتی که به شکل‌گیری چشم‌انداز لپ‌تاپ‌ها برای 25 سال آینده کمک می‌کنند. ThinkPad همراه با یک دکمه پیمایشی قرمز رنگ در میانه صفحه‌کلید جهت کنترل اشاره‌گر عرضه شد. این مشخصه نمادین همچنان در لپ‌تاپ‌های ThinkPad مدرن قابل مشاهده است.
ThinkPad 700 نیز واقعا توانمندی‌های یک لپ‌تاپ را به معرض نمایش گذاشت. این دستگاه با یک نمایشگر تمام‌رنگی 10.4 اینچی ارایه شد که این صفحه‌نمایش در مقایسه با کلیه لپ‌تاپ‌های پیش‌تر عرضه شده، اندازه بزرگ‌تری داشت. سایر ویژگی‌های ThinkPad 700 شامل هارد درایو با ظرفیت 120 مگابایت و پردازنده قدرتمند IBM 486 SLC بود.
طراحی ThinkPad شیک و در عین حال کاربردی بود و این لپ‌تاپ در زمینه طراحی، جوایز مختلفی را از آن خود کرد. IBM مشتاق بود تا در جریان یک سری رویدادهای تبلیغاتی به کیفیت ساخت مناسب لپ‌تاپ‌های ThinkPad اشاره نماید. برای مثال، این دستگاه‌ها در مصر توسط باستان‌شناسان به‌کار گرفته می‌شوند. ThinkPad 750c توسط ناسا به فضا رسیده است و موارد مذکور همگی، سطح توانمندی‌های چنین لپ‌تاپ‌های مدرنی را ثابت می‌کنند.
با وجود ویژگی‌های نوآورانه و گزینه‌های طراحی به‌کارگیری شده جهت غلبه بر مشکلات فنی در آن زمان، این لپ‌تاپ‌های اولیه راه‌گشای ماشین‌های مدرنی بودند که اکنون به‌صورت روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرند. اکنون بایستی برای تولید لپ‌تاپ‌هایی ارزشمند و همه‌کاره جهت استفاده در منازل، مدارس و محل کار خود از این پیشگامان اولیه تشکر نماییم.